نمودار استخوان ماهی که گاهی به آن ایشیکاوا نیز میگویند توسط پروفسور کائورو ایشیکاوا از دانشگاه توکیو طراحی شد. هدف اصلی آن شناسایی و تهیه فهرستی از کلیه علل احتمالی مسئله مورد نظر است. این تکنیک در درجه اول شیوه ای گروهی است، اما به صورت فردی نیز قابل استفاده است.
دلیل نامگداری این فرایند به «استخوان ماهی» نیز شیوه منحصربه فرد جمع آوری اطلاعات است که به صورت دیداری مرتب میشوند. هنگامی که مسئله و علل آن ثبت میشود، در سمت راست برگه نوشته میشوند و یک خط مستقیم، شبیه ستون فقرات ماهی در میان صفحه کشیده میشود. سپس ساقه هایی با زاویه 45 درجه (تیغهای ماهی) به آن متصل میشوند در پایان هر یک از این ساقه ها به عنوان علل مسئله در نظر گرفته میشوند که میتوان از طریق طوفان فکری به آن پرداخت. در صورت لزوم و برای تحلیل بیشتر میوان به هر ساقه، شاخه هایی اضافه کرد. معمولا عللی که پیچیدگی کمتری دارند، با کمترین فاصله نسبت به سر ماهی، و عللی که پیچیدگی شان بیشتر است، در قسمت دم ماهی نوشته میشوند.
(2)(3).jpg)